Λορέντζος Μαβίλης "Καλλιπάτειρα"

Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1860 και πέθανε το 1912 στα Ιωάννινα (σκοτώθηκε στη μάχη του Δρίσκου).Ήταν αριστοκρατικής καταγωγής (ο παππούς του ήταν Ισπανός ευπατρίδης).

Το 1896 κατατάχτηκε στο στρατό και πήρε μέρος στην Κρητική επανάσταση. Το 1897 οργάνωσε στην Ήπειρο δικό του εθελοντικό σώμα για την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους. Το 1911 έδωσε μάχη για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας (είπε την περίφημη φράση: "δεν υπάρχει χυδαία γλώσσα, μόνο χυδαίοι άνθρωποι")

Με τον Λορέντζο Μαβίλη  σβήνει η ποιητική αναλαμπή των Επτανήσιων ποιητών. Καταγόμενος από την Κέρκυρα και έχοντας σπουδάσει φιλοσοφία στη Γερμανία, ο Μαβίλης άφησε μεταφράσεις από διάφορες γλώσσες. Περισσότερο όμως έγινε γνωστός από τα πενήντα σονέτα του, που τα περισσότερα γράφτηκαν στην πενταετία 1895-1900 και τον καθιέρωσαν ως το σπουδαιότερο εκπρόσωπο του είδους αυτού στην ποίησή μας.

Πατήστε ΕΔΩ για να παρακολουθήσετε ένα αφιέρωμα στον ποιητή Λορέντζο Μαβίλη από το αρχείο της ΕΡΤ και την εκπομπή "Εποχές και Συγγραφείς".

ΣΟΝΕΤΟ (λυρικό ποιητικό είδος)

* Τα σονέτα είναι δεκατετράστιχα ποιήματα, όπου συνδυάζεται η αγνή λυρική διάθεση με την υπερβολική φροντίδα στην επιλογή των λέξεων και την πλαστική επεξεργασία του στίχου.Οι στίχοι τού σονέτου είναι κατά προτίμηση ιαμβικοί ενδεκασύλλαβοι και χωρίζονται σε δυο στροφές τετράστιχες και σε δυο τρίστιχες. 

* Το σονέτο είναι ποίημα πολύ δύσκολο. 

* Έχει τέσσερις στροφές, οι δύο πρώτες τετράστιχες και οι δύο επόμενες τρίστιχες. 

* Οι ομοιοκαταληξίες πάνε ως εξής: Ο πρώτος στίχος ομοιοκαταληκτεί με τον τέταρτο και ο  δεύτερος με τον τρίτο. Η ίδια ομοιοκαταληξία επαναλαμβάνεται στην δεύτερη στροφή ακριβώς. Αυτό σημαίνει ότι η πρώτη και η δεύτερη στροφή ομοιοκαταληκτούν ως σύνολα (σταυρωτή ομοιοκαταληξία αββα).

* Η τρίτη και η τέταρτη, τρίστιχες, στροφές, έχουν ανεξάρτητη μεταξύ τους ομοιοκαταληξία ως εξής: η πρώτος και ο τρίτος στίχος της τρίτης στροφής, ο δεύτερος στίχος της τρίτης με τον πρώτο στίχο της τέταρτης και ο δεύτερος στίχος της τέταρτης με τον τρίτο. Η τρίτη στροφή ονομάζεται τερτσίνα.

Ένα τέτοιο σονέτο είναι και το ποίημα του Λ. Μαβίλη "Καλλιπάτειρα", το οποίο έγραψε στα 1895 ένα χρόνο πριν την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Δημοσιεύτηκε όμως το 1899 στο περιοδικό Τέχνη. Υπήρχαν κατά την περίοδο αυτή πολλά άλυτα εθνικά θέματα και εκκρεμή συνοριακά ζητήματα. Πολλοί άνθρωποι του πνεύματος επεδίωκαν με τα έργα τους να τονώσουν το εθνικό φρόνημα.

 Υπόθεση:  Οι ελλανοδίκες τίμησαν την Καλλιπάτειρα, εξαιρώντας την από το νόμο που απαγόρευε στις γυναίκες να παρακολουθήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα, επειδή ήταν η μητέρα, η κόρη, η αδερφή και η θεία έξι ολυμπιονικών. Το περιστατικό καταγράφηκε την αρχαία εποχή στα σχόλια για τον 7ο Ολυμπιόνικο του Πινδάρου.